Çocuklarda üriner inkontinans sosyal ve hijyenik açıdan sorun oluşturan istemsiz idrar kaçırma durumudur.
Çocuklarda istemsiz idrar kaçırma toplumda sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Araştırmalar okul çağındaki çocuklarda idrar kaçırma ve gece alt ıslatma oranlarının %20'ye kadar çıktığını göstermektedir. 5 yaş üstü çocukların %17-22’sinde işeme bozuklukları ile ilişkili semptomların varlığı bildirilmektedir. Sonuç olarak ortalama her 5 çocuktan 1’inde işeme bozukluğu problemi görülebilir. Hatta ailelerin yalnızca %16’sının tedavi için sağlık hizmetine başvurduğu, bu nedenle işeme bozukluğu ve çocuklarda altına kaçırmanın bilinenden daha da yaygın olabileceği düşünülmektedir.
Çocuklarda üriner inkontinans (istemsiz idrar kaçırma) şekildeki gibi sınıflandırılmaktadır:
Çocuklarda idrar kaçırma sürekli veya aralıklı olabilmektedir. Sürekli idrar kaçırma, gece ve gündüz sürekli idrar sızıntısıdır ve genellikle doğumsal sebeplerden (örneğin konjenital malformasyonlar) kaynaklanır. Aralıklı idrar kaçırma ise idrarın aralıklı ve farklı miktarlarda kaçırılmasıdır. Uyanıkken meydana gelen aralıklı idrar kaçırma “gündüz idrar kaçırma” olarak adlandırılır. İdrar kaçırma sadece gece oluyorsa “enürezis” olarak adlandırılır.
Enürezis (Gece Alt Islatma) Nasıl Sınıflandırılır?
Monosemptomatik enüreziste sadece gece alt ıslatma mevcuttur, başka bir üriner semptom yoktur, işeme hacimleri normaldir. Non-monosemptomatik enüreziste ise çocukta gece alt ıslatmaya ek olarak gündüz idrar kaçırma, aciliyet hissi, artmış/azalmış işeme sıklığı gibi semptomlar eşlik eder. Ayrıca daha önce 6 ay süre ile kuruluk yaşamayan çocuklar “primer enürezis” sınıfında yer alırken, daha 6 aydan fazla kuru kalmış çocuklar “sekonder enürezis” sınıfında yer alır.
Gündüz İdrar Kaçırmaya Yol Açabilecek Problemler Nelerdir?
Disfonksiyonel işeme: İşeme sırasında çizgili kasların gevşeyememesi veya istemsiz kasılmasıdır. Tanı üroflowmetre sırasında eş zamanlı pelvik taban EMG ölçümü ile konulur. Üroflowmetrede stakkato paterni ile kesikli ve düzensiz akış görülür.
Aşırı Aktif Mesane: Aciliyet hissi ve artan işeme sıklığı ile karakterizedir. Detrüsör aşırı aktivitesine bağlı olarak bu çocuklarda sık işeme isteği vardır ve çocuklar kaçırmayı önlemek için tutma manevralarını kullanır.
İşeme Erteleme: Çocuklar özellikle oyun oynarken, çizgi film seyrederken ve elektronik cihazları kullanırken idrara çıkmayı geciktirme eğilimindedir. Bu durumda tutma manevraları ile işeme ertelemeye çalışılır ancak işeme sıklığında azalma sonucunda aciliyet hissi oluşur ve idrar kaçırmaya yol açar.
Tembel Mesane (Az aktif mesane): Tipik olarak günde 2-4 kez gibi seyrek işeme ve işeme sırasında erteleme ile karakterizedir. Genellikle işeme sonrası mesanedeki rezidü hacimleri yüksektir. İdrar yolu enfeksiyonlarına yol açabilir. Ürodinamik test önerilir, ürodinamide detrüsör fonksiyonun azaldığı gözlenebilir.
Vajinal reflü: Çocuğun işeme sonrası ayağa kalktığında vajinadan idrar damlamasıdır. Özellikle vücut ağırlığı yüksek kız çocuklarda ve alışılmış bazı işeme pozisyonları nedeniyle ortaya çıkar. Bacaklarını birbirine doğru sıkıştırarak işemeye alışan çocuklarda vajina girişinde idrar birikebilir. Özellikle dizlerin birbirinden uzak tutularak veya tuvalete ata biner gibi ters oturarak işemesi önerilir.
Giggle (kıkırdama) inkontinans: Kıkırdama, kahkaha ile tetiklenen istem dışı ve aniden idrar kaçırmayı ifade eder. Altta yatan bir disfonksiyon yoktur, ani kas tonus kaybı ile ilişkili olduğu düşünülmektedir.
Çocuğunuz için aşırı aktif mesane şüpheniz var ise şu soruları cevaplayabilirsiniz:
Çocuğunuz sık sık tuvalete gidiyor mu: |
Hayır Evet |
Çocuğunuz ani sıkışma hissiyle tuvalete gidiyor mu: |
Hayır Evet |
Sıkıştığında erteleme manevraları kullanıyor mu: |
Hayır Evet |
Erteleme manevraları idrar kaçırma ile sonlanıyor mu: |
Hayır Evet |
Tuvalete çok sıkışık gittiği halde az işediği oluyor mu: |
Hayır Evet |
Okulda ders arasında tuvalete gitme ihtiyacı hissediyor mu: |
Hayır Evet |
Gece işeme ihtiyacı için uyanıyor mu |
Hayır Evet ise kaç kez:…. |
İşeme isteğini tetikleyen uyaranlar var mı: |
Hayır Evet |
Çocuğunuz için az aktif mesane şüpheniz var ise şu soruları cevaplayabilirsiniz:
Çocuğunuzun sabah çişe gitmeyi unuttuğu oluyor mu: |
Hayır Evet |
İşeme ihtiyacı hissetmesinde azalma var mı: |
Hayır Evet |
İşeme ihtiyacı hissetmediği halde yüksek hacimli işiyor mu |
Hayır Evet |
Okulda teneffüslerde tuvalete gidiyor mu: |
Hayır Evet |
İşerken zorlanıyor mu, ıkınarak mı işiyor: |
Hayır Evet |
Kesik kesik mi işiyor: |
Hayır Evet |
Aciliyet hissi ile idrar kaçıyor mu: |
Hayır Evet |